Tìm hiểu về amply đèn, những lưu ý khi muốn chọn mua 1 Amply đèn, ưu điểm và nhược điểm của Amply đèn

1. Âm ly đèn là gì? ưu điểm và nhược điểm của Âm ly đèn so với Âm ly bán dẫn

1.1 Âm ly đèn là gì?

Âm ly đèn là một thiết bị khuếch đại âm thanh dựa vào nguyên lý hoạt động của bóng đèn, chúng được tạo ra vào năm 1906 bởi Lee De Forest, Âm ly đèn là tiền thân của Âm ly bán dẫn phổ thông hiện nay. Vào thời điểm đó Âm ly đèn được sử dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực, nhất là truyền tải tín hiệu điện thoại, nghe nhạc, vô tuyến, máy tính,...

Chiếc Âm ly đèn đầu tiên

Tuy nhiên đến những năm 70 của thế kỷ XX, khi mà vật liệu bán dẫn Silicon được áp dụng rộng rãi hơn bởi những ưu điểm của nó, đã khiến ngành sản xuất bóng đèn nói chung và Âm ly đèn nói riêng tụt dốc không phanh. Vì chất bán dẫn Silicon có lợi hơn rất nhiều về công suất cũng như gọn nhẹ và tiết kiệm điện hơn hẳn, nên nó trở thành sự lựa chọn số một của mọi người.

Tuy nhiên ngày nay, khi chất lượng đời sống con người được nâng lên, vấn đề về chi phí đã không còn quá quan trọng thì, mà vấn đề về chất lượng mới là chính, thì Âm ly đèn đã quay trở lại, nhất là trong những dàn âm thanh Hi-end, bởi vẻ đẹp bên ngoài cùng với chất âm đặc trưng của nó hiện tại vẫn là vô song.

1.2 Âm ly đèn hoạt động như thế nào?

Như cái tên, Âm ly đèn vận hành chủ yếu dựa vào nguyên tắc hoạt động của bóng đèn, cụ thể hơn đó chính là sự khuếch đại tín hiệu điện Analog khi đi qua bóng đèn. Tương tự như bóng bán dẫn, bóng đèn chỉ cho dòng electron đi qua theo một chiều nhất định, điểm khác biệt duy nhất giữa 2 loại này là bóng đèn sử dụng kênh electon dài tới vài cm, cần nhiều năng lượng hơn để di chuyển các electron này, trong khi bóng bán dẫn đưa các electron qua một kênh có độ mỏng tính bằng nano mét, nên cần rất ít năng lượng.

Cấu tạo của bóng đèn trong Âm ly đèn

Về cấu tạo, bóng đèn của Âm ly đèn gồm 3 cực chính, catot, anot và cực G, tất cả được nằm trong một lớp vỏ thủy tinh đã được hút hết không khí ra ngoài để đạt đến trạng thái gần như chân không. Việc này giúp cho các bộ phận bên trong không bị ô xi hóa khi sinh nhiệt, tránh được hiện tượng cản trờ dòng electron dịch chuyển gây nhiễu hay thất thoát tín hiệu âm thanh.

Catot là nơi electron được bắn ra, năng lượng phát xạ điện từ của nó được tăng cường bởi lớp phủ bề mặt bằng các loại hợp chất khác nhau, còn Anot có nhiệm vụ gom lại các electron tự do lại. Độ lớn của dòng điện đi qua bóng đèn chính là phụ thuộc vào mức độ chênh lệch điện áp giữa anot và catot.

Cực G hay chính là cực điều khiển được làm dưới dạng lò xo hoặc lưới, đặt giữa 2 cực catot và anot, nó như một màng chắn, sử dụng dòng điện đưa vào cực G để điều khiển dòng electron di chuyển qua cực anot là nhiều hay ít.

1.3 Các loại bóng đèn trong Âm ly đèn

Bóng đèn trong Âm ly đèn có  2 loại: tiền khuếch đại âm tần và bóng công suất, mỗi loại bóng đèn đều có chức năng khác nhau.

Âm ly đèn sử dụng bóng đèn thay cho bóng bán dẫn

Bóng đèn tiền khuếch đại âm tần

Tiền khuếch đại âm tần được sử dụng trong giai đoạn tiền khuếch đại, có tác dụng tăng cường dòng tín hiệu thường là rất nhỏ, để có đủ cường độ chuyển đến giai đoạn sau.

Tạp âm được gia tăng theo cường độ tín hiệu âm thanh, nó sẽ ảnh hưởng đến âm thanh phát ra, cho nên giai đoạn này không nên để tạp âm lẫn vào, để khắc phục vấn đề này thì các nhà sản xuất đã hút hết không khí bên trong và phủ bên ngoài bóng đèn một lớp phủ chống nhiễu, mang lại một tín hiệu âm thanh tiền khuếch đại có độ chính xác và sạch sẽ cao nhất.

Bóng công suất

Bóng công suất thuộc giai đoạn khuếch đại âm tần, đây là một trong những bộ phận có vai trò quan trọng đối với chất lượng tín hiệu âm thanh, vì ở tầng này tín hiệu âm thanh sẽ được khuếch đại lên rất nhiều lần, và nếu bóng cũ hoặc không tốt sẽ gây ra những tạp nhiễu trong tín hiệu. Chính vì thế mà nhà sản xuất cũng như khách hàng khi mua Âm ly đèn đều quan tâm đến bóng đèn công suất này thuộc loại gì và là bóng cũ hay mới. Trong quá trình sử dụng, nhằm đảm bảo chất lượng âm thanh và đáp ứng nhu cầu sử dụng tốt thì bạn nên định thiện thay thế linh kiện theo định kỳ.

1.4 Ưu điểm và nhược điểm của Âm ly đèn

Ưu điểm:

Điểm độc đáo của Âm ly đèn chính là vẻ đẹp bên ngoài. Khi hoạt động, bóng đèn sáng lên, mang tới một vẻ đẹp ma mị mà Âm ly bán dẫn không thể nào có được. Thêm vào đó, người dùng có thể tự thay thế các loại bóng đèn mà mình yêu thích, và nó sẽ làm thay đổi chất âm, công suất của dàn âm thanh theo ý người dùng.

Việc thay bóng đèn khác nhau khiến cho chất âm thay đổi theo, đây là một trong những đặc điểm độc đáo của Âm ly đèn, giúp cho Âm ly đèn không bị giới hạn bởi một chất âm nhất định.

Một ưu điểm lớn nhất của Âm ly đèn mà chúng ta không thể không nhắc tới, đó chính là chất âm, độ chi tiết âm cao và độ méo tín hiệu luôn nhỏ nhất. Âm thanh từ các âm ly đèn luôn có nét chung là ấm áp, mượt mà, ngọt ngào, chân thực mà không loại Âm ly nào khác có thể làm được. Người nghe hoàn toàn bị mê hoặc bởi thứ âm thanh cuốn hút đó.

Ánh sáng huyền ảo khi Âm ly đèn hoạt động

Bên cạnh những ưu điểm đó, thì Âm ly đèn cũng có những nhược điểm khiến cho nhiều người chơi cũng phải e dè:

- Để phô diễn vẻ đẹp từ ánh sáng thì những chiếc đèn thường được để nổi bật bên ngoài, khiến thiết bị rất dễ bám bụi và phải thường xuyên vệ sinh để đảm bảo hiệu suất, tản nhiệt. Đặc biệt khi lau chùi, chúng ta cần nhẹ nhàng tỉ mỉ lau từng chi tiết, tránh làm hỏng bóng đèn.

- Giá thành cao hơn so với các Âm ly thông thường, đặc biệt là sau thời gian dài sử dụng bóng sẽ cần căn chỉnh lại, và với những bóng già hoặc cháy thì cần thay thế, mỗi khi thay bóng đèn mới thì sẽ phải tốn thêm một khoản chi phí không hề nhỏ.

- Đa số Âm ly đèn có công suất  khá nhỏ nên khá khó khăn khi ghép đôi với các bộ loa nghe nhạc có độ nhạy thấp, vì thế âm ly đèn thường ghép với những cặp loa có độ nhạy tương đối cao để mang lại âm thanh tốt nhất.

- Dải trầm chưa thật sự uy lực do hạn chế bởi công suất tổn thất là khá cao, vì âm ly đèn tiêu hao năng lượng phần lớn vào nhiệt năng, do đó công suất đầu ra thường nhỏ, vì thế mà âm trầm một số nhà thiết kế sẽ sử dụng Âm ly Class D để hỗ trợ thêm.

2. Những lưu ý khi chọn mua Âm ly đèn

Âm ly đèn ngày càng phổ biến nhưng không phải ai cũng hiểu rõ về chúng, có rất nhiều người chơi đã lầm tưởng nhiều yếu tố khi chọn mua cho mình 1 chiếc Âm ly đèn.

- Âm ly đèn càng đắt tiền càng tốt

Đây là một quan niệm chưa thực sự chính xác. Thông thường chất lượng hay đi đôi với giá tiền nhưng trong một dàn âm thanh, có rất nhiều yếu tố ảnh hưởng.  Một dàn âm thanh hoàn hảo cần có sự phối hợp hài hòa giữa các thiết bị với nhau, phối hợp trở kháng,... Tất nhiên Âm ly đóng vai trò quan trọng nhưng không phải là tất cả. Nhiều người chọn Âm ly đắt tiền đơn giản là vì độ hiếm và cổ kính của nó chứ không hoàn toàn vì chất lượng của chúng, vậy nên, khi chọn mua, bạn nên chọn Âm ly phù hợp với các thiết bị khác trong dàn âm thanh của mình, và theo đôi tai cảm nhận âm nhạc của bản thân.

- Âm ly càng nặng càng tốt

Dĩ nhiên nặng sẽ chủ yếu ở các cục biến áp trong âm ly, và nó cũng quyết định nhiều đến công suất cũng như độ sạch sẽ của nguồn điện và tín hiệu âm thanh, nhưng với những công nghệ cao như hiện tại thì điều này không còn hoàn toàn đúng, các nhà sản xuất luôn tìm cách tối ưu hóa mạch điện tử, sử dụng vật liệu mới, hệ thống kỹ thuật phù hợp nhất chứ không phải nhồi nhét quá nhiều linh kiện điện tử bên trong để có nhiều tính năng, và làm tăng trọng lượng của Âm ly, ngày nay khi các bạn nhìn vào những âm ly hiend đời mới sẽ thấy linh kiện bên trong không còn quá nhiều như trước, tính năng cũng ít hơn dần, mà giờ đây nó sẽ nhỏ hơn và có chất lượng cao hơn mới là mục tiêu của các nhà sản xuất.

- Âm ly có công suất càng lớn thì càng hay

Chất lượng âm thanh phụ thuộc nhiều vào chất lượng của mạch điện tử và linh kiện của Âm ly, cùng với sự phối hợp trở kháng tối ưu của các thiết bị với nhau, vì vậy chọn Âm ly có công suất, trở kháng phù hợp với loa và không gian gia đình sẽ tốt hơn mà một thiết bị có công suất quá lớn, dẫn đến dư thừa, hơn nữa thì với những loa hiend có độ nhạy cao thì công suất không phải là vấn đề, mà độ sạch, trung thực và chi tiết mới là yếu tố chính, thực tế phối ghép thì những âm ly đèn chỉ có vài chục Watts những vẫn có thể kéo tốt và đưa ra âm thanh đầy đặn cho những cặp loa lớn với công suất max đỉnh tới vài trăm Watts.

3. Sự thật thú vị về Âm ly đèn - Chiếc Âm ly đèn lớn nhất và đắt nhất thế giới

Nếu tận mắt chiêm ngưỡng kiệt tác công nghệ này, chắc hẳn nhiều người sẽ tự tìm được câu trả lời cho mình, bởi trước mặt họ là một cỗ máy vô cùng tinh xảo với dáng dấp của những thiết bị hoạt động trong ngành khoa học vũ trụ. Khi nó “ngủ”, con quái vật này có chiều cao là 1,9 mét với chu vi 1,25m mét. Và một khi được đánh thức, nó cao tới 2,4 mét cùng chu vi nở ra thành 1,85 mét. Chắc chắn Pivetta Opera Only không dành cho những căn hộ hoặc biệt thự loại xoàng. Nó cần một không gian hàng trăm mét vuông để thở với chiều cao trần ít nhất gấp đôi (5 mét).

Âm ly Pivetta Opera Only

Để di chuyển Pivetta Opera Only, người ta phải sử dụng đến xe nâng chuyên dụng bởi nó nặng tới 1,5 tấn (chưa tính thùng). Cần ít nhất 10 người có chuyên môn cùng thiết bị đặc chủng để có thể cùng thao tác di chuyển, lắp đặt và set up hệ thống khuếch đại vô tiền khoáng hậu này. Bộ cấp nguồn của Pivetta Opera Only có trị số không tưởng: 1 triệu mF! Đủ để phát điện cho cả tòa nhà chứ đừng nói cấp nguồn cho loa.

Đặc biệt, tuy là một khối nhưng Pivetta Opera Only được thiết kế để khuếch đại 6 kênh với công suất 20.000 watt/kênh, và lên tới 12 kênh với công suất 10.000 watt/kênh. Công suất cực đại của máy lên tới 160.000 watt! Đáng nể hơn, toàn bộ các kênh đều chạy ở chế độ class A. Điều này đồng nghĩa với việc Pivetta Opera Only sẽ tỏa ra một nhiệt lượng khủng khiếp trong khi chơi nhạc, nhưng âm nhạc lại tuyệt đối tự nhiên. Pivetta Opera Only được điều khiển hoàn toàn bởi máy tính và được lập trình để “làm quen” và tối ưu với mỗi dòng loa khác nhau. Khi nghe âm thanh của Pivetta Opera Only, dẫu với bất kỳ cặp loa nào, nó cũng khiến cho người nghe có cảm giác như chiếc ampli này được chế tạo ra chỉ để dành riêng cho đôi loa đó.

Để hiểu rõ hơn về tín hiệu Digital và analog, các bạn có thể tìm hiểu thêm TẠI ĐÂY:

Cận cảnh cấu trúc của Âm ly đèn khổng lồ này

Siêu ampli này chỉ thực sự phù hợp với những hệ thống loa ultra hi-end đầu bảng như Acapella, German Physiks, Genesis, West Lake Audio, Living Voice Audio, NTT… với trị giá mỗi cặp loa từ 200.000 USD trở lên. Chiếc ampli được chế tạo bởi Andrea Pivetta, chủ nhân của hãng chế tạo độc lập tại Italia. Andrea là một kỹ sư uyên thâm về công nghệ vật liệu và điện tử, luôn tìm cách ứng dụng những ý tưởng mới lạ, và “điên rồ” nhất trong hoạt động chế tác thiết bị hi-end audio để tạo ra những món đồ chơi đi vào lịch sử.

Màn hình cảm ứng 15.6 inch để điều khiển chiếc Âm ly này

Bạn đọc quan tâm các sản phẩm Âm ly Hifi có thể tham khảo TẠI ĐÂY