Vì sao loa có tiếng sôi, và loại bỏ tiếng sôi bằng cách nào?

Đầu tiên thì chúng ta sẽ tìm hiểu những nguyên nhân gây ra tiếng rè này

Ngoài vấn đề về độ sạch của nguồn điện cung cấp cho hệ thống loa mà mình sẽ không bàn đến, do là các loa chúng ta sử dụng giờ cũng rất nhiều loa là Bluetooth dạng có Pin sạc mà vẫn có tiếng sôi này, nên vấn đề gây nhiễu ở đây sẽ đến từ yếu tố khác, đó chính là nhiễu nền SNR tự sinh ra từ các linh kiện bán dẫn trong mạch điện, đặc biệt là từ các mạch thu phát sóng không dây Bluetooth, và các chíp phát xung vuông trong mạch xử lý nhạc số.

Loa có tiếng sôi do các linh kiện bán dẫn trong mạch loa

Trước hết để nói về mạch Bluetooth trong các loa kết nối không dây, thì hầu hết chip thu phát sóng Bluetooth sẽ thu phát ở tần số dải từ 2.4 – 2.5Ghz, do đó nó cũng sinh ra nhiễu chủ yếu ở dải tần số cao, và sôi ở dải cao thì chắc chắn tiếng sôi sẽ chỉ phát ra ở cái củ loa treble bên trong loa, đó cũng là lý do loa nào thể hiện được dải treble lên càng cao thì sẽ càng sôi nhiều nếu không được xử lý tốt phần nhiễu nền từ các linh kiện sinh ra này.

Vậy giải pháp của hãng để giảm tối đa cái tiếng sôi này như thế nào, mình tổng hợp lại thì thấy, một số hãng có thể sử dụng phương pháp lắp thêm mạch cắt bỏ tần cao, hoặc tích hợp trên loa tính năng tùy chỉnh EQ, Bass, Treble, như vậy thì có thể giảm bớt âm lượng dải Treble giảm bớt tiếng sôi, hoặc cắt tần số cao để loại bỏ nó, nhưng lúc đó sẽ làm giảm trường âm, giảm độ sáng, và độ mở của âm thanh. Vì thế mà hầu hết các bộ loa cao cấp sẽ sử dụng cách thứ 2 để loại bỏ cái tạp âm này, đó là người sẽ sử dụng các linh kiện điện tử cao cấp, và lắp thêm các mạch lọc nhiễu bên trong, để lọc bớt các nhiễu này và giảm tối đa tiếng sôi, hay còn gọi là nhiễu nền này. Nên các bạn sẽ thấy những bộ âm ly mà có tỷ số nhiễu nền SNR Signal to Noise này càng cao, thì sẽ càng đắt tiền.

Mạch lọc nhiễu giúp khử tiếng sôi trên loa bluetooth

Đặc biệt hiện tại những hệ thống loa chơi nhạc số đang ngày một phát triển, nên bên trong âm ly, hay trong những cái loa sẽ được tích hợp luôn một mạch giải mã nhạc số DAC, và trong mạch giải mã này bắt buộc sẽ phải sử dụng một con chip tạo xung vuông tần số cao để có thể hoạt động được, đó lại là một nguyên nhân nữa sinh ra nhiễu nền, và nó chỉ được lọc tốt nhất ở các hệ thống loa cao cấp.

Lấy ví dụ luôn là Amply Denon PMA 600 ở đây, chúng ta sẽ thấy hãng bố trí 2 nút, đó là 1 nút Analog và 1 nút Direct để cắt bỏ mạch chỉnh âm sắc EQ, và cắt bỏ mạch kỹ thuật số như Bluetooth, Optical bên trong âm ly, từ đó sẽ cắt bỏ bộ xử lý DAC và con chip tạo xung như mình nói ở trên để giảm bớt nhiễu nền SNR này.

Bên trong Amply Denon PMA-600NE

Hay ví dụ một số loa thông minh thì sẽ sử dụng phương pháp tự động ngắt âm thanh ra loa khi không có tín hiệu nhạc đưa vào, ví dụ khi bạn đưa nhạc vào thì loa sẽ có công tắc điện tử đóng lại để đưa âm thanh ra loa, và khi nhạc đang phát thì nhiễu nền bạn cũng ko thể nghe rõ được nữa, còn khi ngắt nguồn nhạc thì công tắc này sẽ mở ra để ngắt âm thanh ra loa, từ đó bạn không nghe được tiếng sôi từ mạch điện bên trong loa sinh ra, lấy ví dụ như các loa từ thương hiệu Bang & Olufsen của Đan Mạch thì các linh kiện điện tử cũng thuộc loại cao cấp, và bên trong cũng có mạch để khử nhiễu nền, nên âm thanh đưa ra sẽ có độ sạch sẽ, chi tiết cao, và nhiễu nền cũng rất thấp, khi bạn ghé tai vào nghe sẽ gần như là không nghe thấy gì.

Mạch bên trong loa B&O Beoplay A9 rất cao cấp, giảm tối đa tiếng sôi

Vì vậy mà các bạn sẽ thấy trong các hệ thống dàn âm thanh cao cấp, Mạch khuếch đại Class D tuy nhỏ gọn và có công suất lớn, nhưng do độ chi tiết chưa phải quá cao, và lại sinh ra nhiều nhiễu tần số cao, nên phần lớn nhà sản suất chỉ sử dụng âm ly Class D để kéo các củ loa Bass trầm, tức là dải tần số thấp, còn loa trung và Treble sẽ sử dụng chủ yếu là mạch Class A, B và AB để có được độ tĩnh nền âm và độ chi tiết cao nhất.

Đó cũng là lý do mà các hệ thông âm thanh Hiend ngoài việc sử dụng nguồn điện sạch, dây tín hiệu cao cấp, thì hiện tại cũng không sử dụng mạch thu Bluetooth, và cũng ít hệ thống sử dụng các đường truyền âm thanh không dây, nhờ đó mà nhiễu nền sẽ được giảm tối đa. Trong tương lai với khoa học công nghệ phát triển cao hơn, thì mình nghĩ nhiễu này sẽ có thể loại bỏ gần như hoàn toàn trong các hệ thống âm thanh giải mã nhạc số và kết nối không dây, còn bây giờ tuy đã là xử lý khá tốt, nhưng Bluetooth vẫn chủ yếu được sử dụng trong các bộ loa công nghệ cao, hoặc loa du lịch di động nhỏ gọn.

Lắp đặt dàn nghe nhạc, hát karaoke tại Điện tử Linh Anh

Khác với loa Bluetooth hay dàn âm thanh, thì loa Karaoke lại cần âm thanh phải có độ phóng âm xa, độ phủ âm rộng, cần tiếng phải sáng để hiệu ứng hát được hay, nên tiếng treble sẽ được nhà sản xuất đẩy lên rất cao, đó cũng là 1 lý do mà tiếng sôi cũng được khuếch đại lớn theo, và lý do chính còn là do loa Karaoke thường có công suất rất lớn, yêu cầu nhiều các đường tín hiệu âm thanh đầu vào bao gồm cả mic không dây nữa, nên đây cũng là một yếu tố chính gây nhiễu nền càng nhiều. Nhưng thường hệ thống Karaoke biểu diễn cũng là sử dụng trong không gian ồn ào hoặc ở ngoài trời nên tiếng sôi này cũng không nghe rõ, và không ảnh hưởng đến trải nghiệm ca hát của người nghe.

Khác với hệ thống Karaoke thì hệ thống âm thanh phòng thu sẽ có phần nhạc và phần lời được tách riêng, không xảy ra hiện tượng rú rít như loa Karaoke, ca sỹ sẽ thu âm trong phòng kín cách âm, và đeo tai nghe để nghe phần nhạc, phần lời thì thu bằng một mic thu riêng, sau đó sẽ được các Producer tinh chỉnh và mix lại với nhau, do đó âm thanh phòng thu sẽ sạch sẽ và chi tiết hơn rất nhiều. Các bạn có thể lấy ví dụ gần gũi nhất là các bạn hay đeo tai nghe và hát live stream trên Facebook hay Tiktok, Bingo, Tinder thì sẽ thấy hay hơn nhiều so với hát bằng các loa Karaoke thông thường.

Cách khắc phục tiếng sôi trong loa đơn giản

Tóm lại như vậy là cũng khá đầy đủ và chi tiết về các yếu tố gây ra tiếng sôi, rè của một bộ loa, và các bạn cũng hiểu vì sao mà mỗi hệ thống âm thanh khác nhau thì sẽ có tiếng sôi là nhiều hay ít khác nhau. Tuy là không thể giảm hết 100% cái tạp âm này, nhưng chúng ta cũng có thể giảm tối đa đến ngưỡng khó có thể nghe thấy tạp âm bằng các cách sau:
1, Điều chỉnh cắt tần số trên bộ vang, hoặc các hệ thống loa có hỗ trợ
2, Giảm âm lượng loa treble xuống trên các hệ thống âm thanh có tính năng này
3, Với loa Karaoke có nhiều đường vào tín hiệu thì nên giảm âm lượng, hoặc bật chế độ Mute với các đường vào âm thanh chưa dùng đến.
4, Cắt giảm những tính năng không dùng đến trên hệ thống âm thanh, giảm tối đa hoặc thay thế các thiết bị trung gian trong hệ thống âm thanh mà có chất lượng không tốt gây ra nhiễu nền.
5, Cách hiệu quả nhất đó là cách đầu tư những bộ thu phát Bluetooth không dây cao cấp bên ngoài, hoặc các bộ xử lý DAC rời có chất lượng cao, sau đó cắm vào đường Analog Line-in trên loa, như vậy sẽ giảm được gần như hoàn toàn nhiễu này.
  
Đó chính là 5 là cách hiệu quả nhất để có được âm thanh sạch sẽ, chi tiết, và nền âm tĩnh nhất khi nghe nhạc.